آدرس ایمیل:m_shamkhi@yahoo.com 

مرتبة علمی: استادیار

نام و نام خانوادگی استاد: مینا شمخی

نیمسال تحصیلی: اول 98-99

گروه: علوم قرآن و حدیث

دانشکده: الهیات و معارف اسلامی

تعداد واحد: 2

نام درس: تفسیر تطبیقی قرآن کریم

 دورة تحصیلی: دکتری

جایگاه درس در برنامة درسی دوره:

این درس از دروس اصلی  و مهم این دوره است. از آنجا که امروزه  مطالعات تطبیقی مقبولیت وسیعی  یافته است  بی گمان ظهور و پیدایش  عنوان تازه تفسیر تطبیقی در دو سه دهه اخیر و پدید آمدن آثار تفسیری بدین نام  بیش از پیش بیانگر جایگاه ویژه این درس  و علت پرداختن به آن خواهد بود.

هدف کلی:

شناخت و ارزیابی دیدگاه های مرتبط  با آیات ناظر به به موضوعات کلامی مورد اختلاف در تفاسیر فریقین بویژه آیات امامت و ولایت

اهداف یادگیری:

دانشجو باید توانایی توضیح موضوعات تدریس شده  و انجام پژوهش تطبیقی در موضوعات گوناگون تفسیری  را داشته باشد .از جمله دانشجو بتواند به تفسیر تطبیقی آیات زیر با تاکید بر تبیین مبانی و روش مفسران فریقین بپردازد:

1-آیات توحیدی ربوبی و الوهی و نظر به توسل و شفاعت

2-آیات ولایت اهل بیت(ع)

3-آیات مهدویت

4-آیات امامت

5-آیات سوره انسان

6-سایر آیات مرتبط

رفتار ورودی:

1-آشنایی با تفاسیر کلامی فریقین

2- شناخت و ارزیابی روش های تفسیری

3-تحلیل اجمالی اهم تفاسیر فریقین

4- شناخت اجمالی از تفسیر تطبیقی

5- آشنای با آیات اعتقادی قرآن  و شان نزول آن ها

مواد و امکانات آموزشی: 

برای این درس از امکانات کلاس درس،  کتاب  ، تابلو ، پروژکتور ، کامپیوتر و نیز  نرم افزارهای مربوطه بویژه نرم افزار جامع التفاسیر و یا حدیثی  استفاده می شود..

روش تدریس:

براساس جدول زمانبندی شده،  تدریس این درس به روش سخنرانی  و پرسش و پا سخ بوده و  در مواردی  با استفاده از پاورپوینت  است . در برخی جلسات لازم است از روش طرح مساله و کار گروهی استفاده شود. .  انجام تحقیق و ارائه سمینار نیز جزو روشهای تدریس این درس است.

وظایف دانشجو:

از ایتدای ترم تحصیلی موضوعاتی به دانشجویان واگذار می شود که طبق تقویم آموزشی درس بتوانند به موقع در کلاس کنفرانس دهند و  در انتها فرصتی برای پاسخگویی به سوالات در نظر گرفته می شود .  علاوه برآن موضوعاتی نیز جهت انجام پژو هش  و تحویل آن در آخر ترم به دانشجویان داده می شود. در اثنای تدریس نیز در کلاس پرسشهایی مطرح می شود که دانشجو  باید به دنبال جواب آنها باشد..

.

شیوه آزمون و ارزیابی:

امتحان نهایی به شکل آزمون  نوشتاری است که حدود 60./. یا  کمترنمره را تشکیل می دهد و نیز انجام پروژه که 40./0 خواهد بود.

منابع درس:

برخی از مهم ترین منابع درس عبارتند از:

1-سلسله پژوهش های تفسیر  تطبیقی: کتاب آیات ولایت  و آیات مهدویت از فتح الله نجار زادگان، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ( منبع اصلی)

2-التفسیر الکبیر، فخر الدین رازی، بیروت، دار الکتب العلمیه

3-الکشاف، محمود بن عمر زمخشری، بیروت، دار الکتب العلمیه

4-المنار، محمد رشید رضا، بیروت، دار الفکر

5-منهاج السنه النبویه فی نقض کلام الشیعه و القدریه، ابن تیمیه، مکتبه النور العلمیه

6- روح المعانی ، محمود آلوسی، بیروت، دار الفکر

7-مجمع البیان فی تفسیر القرآن، فضل بن حسن طبرسی، بیروت، دار احیا التراث العربی

8- التبیان فی تفسیر القرآن، محمدحسن طوسی،  بیروت، دار احیا التراث العربی ،

9- المیزان فی تفسیر القرآن، محمدحسین طباطبایی، بیروت، الامیره للطبا عه و النشر

10 تسنیم، عبدالله جوادی آملی، قم، اسراء.

هفتة یکم

(23/6/98 تا 29/6/98)

1-آشنایی با دانشجویان و اعلام برنامه ها

2-  معرفی درس ، اهمیت  و جایگاه و منابع آن. 

3- بیان روش تدریس و تعیین موضوعات تحقیق و کنفرانس

هفتة دوم

(30/6/98 تا 5/7/98)

بیان مقدمات که شامل موارد ذیل است:

1-واژه شناسی تطبیق و تفاوت آن با مقارن

2-تعریف اصطلاحات تفسیر تطبیقی و تفسیر کلامی

3- ارتباط تفسیر تطبیقی با گونه های دیگر تفسیر مثل تفسیر ترتیبی و موضوعی

هفتة سوم

(6/7/98 تا 12/7/98)

ادامه بحث مقدماتی:

1-تبیین مولفه های  روش تفسیر تطبیقی  قرآن کریم

2-بیان کاستی ها و امتیازات تفسیر تطبیقی قرآن کریم

هفتة چهارم

(13/7/98 تا 19/7/98)

تاریخچه تفسیر تطبیقی با ذکر مباحث ذیل:

1-طلیعه های دانش تفسیر تطبیقی قرآن کریم

2-پیشینه و تحولات دانش تفسیر تطبیقی  قرآن کریم

هفتة پنجم

(20/76/98 تا 26/7/98)

ادامه بحث تاریخچه تفسیر تطبیقی:

1- تفسیر تطبیقی در عصر حاضر قرآن کریم

2-جریان شناسی تاریخی تفسیر تطبیقی قرآن کریم

هفتة ششم

(27/7/98 تا 3/8/98)

پیوند تفسیر تفسیر تطبیقی با تفسیر مقارن  و گونه های دیگر تفسیر:

1-تفاوت   تفسیر تطبیقی با تفسیر مقارن

2-زمینه های مشترک  تفسیر تطبیقی با تفسیر مقارن

هفتة هفتم

(4/8/98 تا 10/6/98)

تعطیل به دلیل رحلت حضرت رسول اکرم(ص) و شهادت امام حسن(ع)

هفتة هشتم

(11/8/98 تا 17/8/98)

مباحث تفسیر تطبیقی آیات امامت

1-طبقه بندی آیات در باره اهل بیت(ع)

2-بررسی تطبیقی تفسیرآیات ولایت:

الف: بررسی دیدگاه شیعه

ب: بررسی دیدگاه های اهل سنت

ج: بررسی و نقد اشکالات و مناقشه ها

هفتة نهم

(18/8/98 تا 24/8/98)

بررسی تطبیقی تفسیر آ یه اولی الامر

1. بررسی دیدگاه شیعه

تحلیل درون متنی و برون متنی

2. بررسی دیدگاه های اهل سنت

3.بررسی و ارزیابی احادیث اهل سنت

4. بررسی و نقد مناقشه ها پیرامون دیدگاه شیعه

د:  جمع بندی

هفتة دهم

(25/8/98 تا 1/9/98)

بررسی تطبیقی تفسیر آ یه تبلیغ یا عصمت

1. نقاط مشترک فریقین در تفسیر آیه

2. بررسی دیدگاه شیعه

3. بررسی دیدگاه های اهل سنت

4. بررسی  و نقد مناقشه ها پیرامون دیدگاه شیعه

5.نتیجه

هفتة یازدهم

(2/9/98 تا 8/9/98)

بررسی تطبیقی تفسیر آ یه اکمال

1. نقاط مشترک فریقین در تفسیر آیه

2. بررسی دیدگاه شیعه

3. بررسی دیدگاه های اهل سنت

4.ارزیابی و نقد دیدگاه های اهل سنت

5.  بررسی  و نقد مناقشه ها پیرامون دیدگاه شیعه

6. نتیجه

هفتة دوازدهم

(9/9/98 تا 15/9/98)

ارزیابی و نقد دیدگاه ها

جمع بندی از مباحث مطرح شده و رفع اشکالات

هفتة سیزدهم

(16/9/98 تا 22/9/98)

ارایه سلسله پژوهش های تفسیر تطبیقی آیات مهدویت توسط دانشجویان

1-کلیات

2-بررسی تطبیقی تفسیر آ یه اظهار دین از دیدگاه فریقین

هفتة چهاردهم

(23/9/98 تا 29/9/98)

1-بررسی تطبیقی تفسیر آ یه وعد از دیدگاه فریقین

2 تبیین دین حق و ویژگی های عصر سیطره دین

هفتة پانزدهم

(30/9/98 تا 6/10/98)

شخصیت شناسی امام مهدی (عج)

هفتة شانزدهم

(7/10/98 تا 13/10/98)

بحث آزاد و رفع اشکال